Turistička ponuda Nacionalnog Parka Djerdap
Naš najveći nacionalni park Đerdap po površini sa 63.608 ha, zbog svog značaja 1974. godine stavljen je pod zaštitu najviše kategorije. U Nacionalnom parku su zastupljene sve tri zone režima zaštite. Pod prvim, strogim stepenom zaštite nalazi se površina od 8%, pod drugim, aktivnim stepenom zaštite oko 20%, dok je oko 70% površine Parka pod trećim, proaktivnim stepenom zaštite.
Đerdapska klisura u dužini od 100 km je najduža klisura u Evropi, a počinje od srednjovekovne Golubačke tvrđave. Čine je tri kanjonsko-klisurske doline: Golubačka, dužine 14,5 km, Gospođin Vir dužine 15 km i Kanjon Velikog i Malog Kazana dužine 19 km, kao i tri kotline: Ljupkovska, Donjomilanovačka i Oršavska.
Interesantno je da deo površine ovog parka koji čini reka Dunav iznosi samo 9%, ili 5.500 hektara. Zanimljivost i atraktivnost celokupnog toka Dunava (2.850 km, od toga kroz Srbiju protiče u dužini od 587 km) u pogledu najdublje tačke i najužeg dela reke upravo se nalazi u našem Nacionalnom parku. Naime, Dunav je u Velikom Kazanu najdublji sa 90 metara i istovremeno najuži sa samo 150 metara. Posetioci Parka imaju poseban i nezaboravan doživljaj kada sa vidikovca Veliki Štrbac (768 m), Mali Štrbac (626 m) i Ploče (355 m) uživaju posmatrajući ovaj deo klisure. Takođe, atraktivni su i vidikovci Kovilovo, Greben i Sokolovac. Sam put do navedenih atraktivnih tačaka Parka predstavlja pravu avanturu, zbog čega je Đerdap sve atraktivnije mesto za one koji žele da posete neotkrivene lepote Balkana.
Međutim, važno je napomenuti da se pojedini delovi Nacionalnog parka, pa i vidikovci do kojih vode pešačke staze, nalaze u posebnim režimima zaštite i da se mogu posećivati uz prethodnu najavu Javnom preduzeću „Nacionalni park Đerdap“ i uz pratnju čuvara ovog parka, čije je sedište u Donjem Milanovcu.
Kao prirodna i administrativna granica sa susednom Republikom Rumunijom, Đerdapska klisura obuhvata velika područja pod očuvanim šumama, prirodne ekosisteme, bogatstvo karstnih oblika kao što su pećine, kanjoni, klisure, prerasti-prirodni kameni mostovi, bogatstvo manjih rečnih tokova, raznovrstan životinjski, biljni i rečni svet, kao i izuzetno značajne kulturno-istorijske vrednosti.
Rajkova pecina
U Nacionalnom parku su važna arheološka i kulturno istorijska nasleđa, jer klisura Đerdapa, poznata pod nazivom Gvozdena vrata, već vekovima predstavlja važan strateški položaj, gde su mnoge civilizacije prolazile sa ciljem osvajanja novih područja što je iza sebe ostavilo brojna svedočanstva od nacionalnog ali i svetskog značaja.
Tu je Golubački grad sa nedavno završenom obnovom tvrđave i novoizgrađenim centrom za posetioce pristupačan kako sa kopna tako i sa Dunava. Arheološko nalazište Lepenski Vir u kome su pronađena naselja iz perioda od oko 9500. do 7200. godine pre naše ere, kao i iz perioda ranog i srednjeg neolita, od oko 6250. do 5500. godine pre pre naše ere sa svojevrsnim načinom gradnje objekata za stanovanje i načinom življenje stanovnika u tom delu predstavlja pravi biser našeg podneblja. Muzej Lepenski vir predstavlja savremeno zdanje i izuzetno arhitektonsko rešenje po izgledu, opremljenosti i načinu prikazivanja svega otkrivenog na ovom lokalitetu.
Pored toga, tu se nalazi i Trajanova tabla-rimski napis uklesan u stenu, dok je blizu Kladova tvrđava Fetislam koju su Osmanlije podigle početkom 16 veka radi osvajanja Ugarske, kao i utvrđenje Dijana-Karataš.
Na teritoriji Nacionalnog parka nalaze se manastiri Vratna, Manastirica i manastir Tumane kod Golubca koji beleži sve veću posećenost gostiju iz regiona.
O bogatstvu šumama i žbunaste vegetacije govori podatak da je pokrivenost Parka preko 64%, a radi se o raznovrsnim mešovitim listopadnim šumama u kojima dominiraju: bukva, hrast, grab. Ovde je stanište divlje flore kao što su: koprivić, orah, mečja leska, jorgovan, srebrna lipa, kavkaska lipa, Pančićev maklen i dr. Takođe, stanište je i za divlju faunu kao što su: ris, evropski jelen, divlja svinja, medved, vidra, šareni tvor, divokoza, srna, crna roda, belorepan, orao zmijar, patuljasti orao i dr. Ribarstvo je od davnina razvijeno na ovom području, gde je zastupljeno preko 60 vrsta riba.
Zabavno-turističke manifestacije koje se svake godine održavaju u ovom parku su Golubački kotlić koji se održava tokom jula i simbolično ističe kulinarske vrednosti i izvanredne specijalitete ovog kraja kao i Dan Dunava koja se svakog juna održava u Donjem Milanovcu.
Može se doći kopnenim putem koji vodi kroz Đerdap, Dunavom, a postoji i biciklistička staza kao deo Evropske rute, s tim da u ovom delu još nije do kraja završena.
Nacionalni park Đerdap predstavlja potencijal retke vrednosti u koji je potrebno uložiti još mnogo angažovanja na svim poljima pre svega u razvoj grane hotelijerstva i unapređenje smeštajnog kapaciteta s obzirom da za sada nije na zadovoljavajućem nivou kako u pogledu broja tako i kreiranog sadržaja.
S obzirom da lepota i sveukupno bogatstvo ovog jedinstvenog prostora prevazilaze značaj u nacionalnim okvirima i zahtevaju brigu za očuvanjem i daljim unapređenjem područja, potrebno je usmeriti pažnju na ovaj region, kako bi isto bilo promovisano u mnogo većoj meri i postalo dostupno da u njegovoj jedinstvenoj lepoti uživa mnogo veći broj posetilaca kako naše zemlje tako i turista iz svih delova sveta.
